Το άρθρο αυτό δεν συστήνεται ως εναλλακτική των συνεδριών συμβουλευτικής που μπορείς να κάνεις με κάποιον επαγγελματία υγείας ή επαγγελματία ψυχικής υγείας, ούτε προορίζεται να αντικαταστήσει τις οδηγίες του επαγγελματία που παρακολουθεί εσένα ή/και το παιδί σου. Αν αντιμετωπίζεις ένα οποιοδήποτε σύμπτωμα, παράπονο ή πρόβλημα εσύ ή/και το παιδί σου, απευθύνσου στον επαγγελματία υγείας που σας παρακολουθεί το συντομότερο δυνατόν.
Το γάλα είναι η βασική τροφή του βρέφους μέχρι τους πρώτους 12 μήνες ζωής. Αυτό σημαίνει πως καλύπτει τις περισσότερες θερμίδες που χρειάζεται το μωρό σου και είναι η κύρια πηγή θρεπτικών στοιχείων που χρειάζεται. Μέχρι να γίνει τουλάχιστον 1 έτους το μωρό σου, χρειάζεται να συνεχίσεις να προσφέρεις γάλα (είτε μητρικό είτε ξένο/βρεφική φόρμουλα). Ο θηλασμός θα συνεχίσει να ωφελεί εσένα και το μωρό σου, για όσο συνεχίζεται, εφόσον επιθυμείς να συνεχίσεις.
Καθώς το παιδί θα τρώει περισσότερες στερεές τροφές, η ποσότητα του γάλακτος που θα χρειάζεται θα αρχίσει να μειώνεται σταδιακά.
Αν επιθυμείς να αποθηλάσεις και το μωρό σου είναι κάτω των 12 μηνών, τότε θα πρέπει να συνεχίσεις να του προσφέρεις γάλα για να υποστηρίξεις την υγιή του ανάπτυξη. Κατά σειρά προτίμησης, συστήνεται το αντλημένο μητρικό γάλα ή το μητρικό γάλα δότριας, ενώ η επόμενη λύση είναι η βρεφική φόρμουλα.
Αν επιθυμείς να αποθηλάσεις και το μωρό σου είναι άνω των 12 μηνών, τότε προτίμησε να ενισχύσεις τη διατροφή του με ποσότητα και ποικιλία στερεών τροφών και την ενυδάτωση με νερό. Κάποιοι γονείς επιθυμούν, παρόλο που δεν είναι αναγκαίο, να προσφέρουν κάποιο υποκατάστατο μητρικού γάλακτος στο παιδί τους. Αυτό αποτελεί περισσότερο μια κοινωνική συνήθεια και μερικές φορές μπορεί να είναι επιβαρυντικό για την υγεία αντί για ωφέλιμο.
Εδώ σου παραθέτουμε κάποιες πληροφορίες για τα γάλατα που κυκλοφορούν στηριζόμενες σε συστάσεις επιστημονικών φορέων όπως ο ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας).
Περιεχόμενα
Πώς θα το κοιμίζω χωρίς γάλα;
Είναι σημαντικό, ειδικά από την στιγμή που το παιδί αρχίζει να αναπτύσσει τις γνωστικές του λειτουργίες και να βιώνει μια μεγαλύτερη γκάμα συναισθημάτων, να μιλάτε μαζί για τον ύπνο, να συζητάτε πώς θα τον φροντίσετε, να του μαθαίνεις τρόπους χαλάρωσης ανεξάρτητα από την κατανάλωση γάλακτος. Αυτό θα το βοηθήσει να αποκτήσει υγιείς συνήθειες ύπνου και χαλάρωσης και θα σε βοηθήσει να αποφύγεις τα νυχτερινά ταΐσματα και την ανατάραξη του ύπνου του. Αν πρόκειται για αντικατάσταση βραδινού γεύματος, θα ήταν καλό να βρεθούν άλλοι τρόποι ανακούφισης του παιδιού όταν αναζητά το στήθος όπως χάδια, κούνημα, τραγούδι, μάρσιπος κ.ά Καμιά φορά τα μωρά αρνούνται κάποιο άλλο γάλα από τη μητέρα, ενώ μπορεί να το δεχθούν από άλλο μέλος της οικογένειας ή/και άλλον φροντιστή.
Να δώσω ξένο γάλα για να κοιμηθεί πιο πολύ ή αν πεινάσει μέσα στη νύχτα;
Το επιπλέον γάλα για να «κοιμηθεί καλύτερα» το παιδί δεν συστήνεται για τα μωρά ηλικίας κάτω των 6 μηνών. Αυτός ο τύπος σίτισης δεν είναι αναγκαίος και δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι τα μωρά ηρεμούν καλύτερα ή κοιμούνται περισσότερο μετά την κατανάλωσή γάλακτος. Το να ταΐζεις το παιδί περισσότερο φαγητό πριν τον ύπνο, μπορεί να µειώσει τα επίπεδα πείνας κατά τη διάρκεια της νύχτας, αλλά στην πράξη δεν φαίνεται να επηρεάζει τα μοτίβα του ύπνου του. ΠΡΟΣΟΧΗ! Μην πιέσεις και μην αφήσεις το μωρό νηστικό για να πιει το γάλα.
Πώς να προσφέρω το γάλα;
Εκπαιδευτικά ποτήρια και κύπελλα για βρέφη
Η εισαγωγή εκπαιδευτικού ποτηριού ή φλιτζανιού στο βρέφος ξεκινάει με την εισαγωγή στερεών τροφών στους 6 μήνες προσφέροντας νερό πριν ή μετά τα γεύματα και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Είναι σημαντικό να επιλέξεις το σωστό είδος ποτηριού ή φλιτζανιού:
Χρειάζεται ένα εκπαιδευτικό ποτήρι με καπάκι ελεύθερης ροής (χωρίς βαλβίδα προστασίας από διαρροή) το οποίο φαίνεται να λειτουργεί καλύτερα από ένα μπιμπερόν ή από ένα ποτήρι με μαλακή θηλή, καθώς θα βοηθήσει το μωρό σου να μάθει να ρουφάει αντί να πιπιλάει. Μόλις το παιδί είναι έτοιμο, ενθάρρυνε το να μεταβεί από ένα ποτήρι με καπάκι στο να πίνει από ένα ανοιχτό φλιτζάνι/ποτήρι. Όταν χρησιμοποιείς μπιμπερόν ή εκπαιδευτικό φλιτζάνι, μην βάζεις μέσα σε αυτό τίποτα άλλο εκτός από μητρικό γάλα, γάλα φόρμουλας ή νερό και μην προσθέτεις τίποτε άλλο (συμπεριλαμβανομένης της ζάχαρης, άνθους αραβοσίτου, ρυζάλευρου ή της σοκολάτας σε σκόνη).
Δες περισσότερα στον δωρεάν οδηγό “Προσφέρω ξένο γάλα με αγάπη” και στο βίντεο της Έρρικας.
Μόλις το μωρό γίνει 1 έτους, η χρήση του μπιμπερόν θα πρέπει να αποθαρρύνεται. Συμβουλεύσου τη μαία σου ή/και τον/την παιδίατρό σου για να σε κατευθύνει στη μετάβαση από το στήθος όπως και στον σωστό τρόπο προσφοράς του μπιμπερό.
Γάλα και ροφήματα για μωρά και μικρά παιδιά
Κατά τον αποθηλασμό προτιμάται η ενίσχυση της σίτισης του βρέφους με ποσότητα και ποικιλία στερεάς τροφής και της ενυδάτωσης με νερό. Ωστόσο, αν επιθυμείς να δώσεις κάποιο άλλο γάλα ή ρόφημα στο παιδί σου, εδώ θα δεις τι να δώσεις και πότε καθώς δεν είναι όλα τα ροφήματα κατάλληλα για μωρά και μικρά παιδιά.
α. Μητρικό γάλα
Το μητρικό γάλα είναι η μόνη τροφή που χρειάζονται τα μωρά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής τους. Από τους 6 μήνες ζωής και μετά, συστήνεται να συνεχίζεται ο θηλασμός παράλληλα με την εισαγωγή ποικιλίας στερεών τροφών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά όλα τα μωρά να θηλάζουν μέχρι και 2 χρόνια ή και περισσότερο, για όσο επιθυμεί η μητέρα και το παιδί. Ο θηλασμός έως και τους 12 μήνες ζωής φαίνεται να σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο τερηδόνας.
β. Ξένο γάλα/βρεφική φόρμουλα
Το ξένο γάλα πρώτης βρεφικής ηλικίας από αγελαδινό γάλα είναι η μόνη κατάλληλη εναλλακτική λύση του μητρικού γάλακτος κατά τους πρώτους 12 μήνες της ζωής του μωρού. Το ξένο γάλα πρώτης βρεφικής ηλικίας και το ξένο γάλα δεύτερης βρεφικής ηλικίας δεν είναι απαραίτητα όταν το βρέφος κλείσει τους 12 μήνες καθώς μπορεί να εισαχθεί το φρέσκο παστεριωμένο αγελαδινό γάλα ως κύριο ρόφημα, αν χρειάζεται.
Το ξένο γάλα κατσίκας είναι διαθέσιμο και παράγεται σύμφωνα με τα ίδια διατροφικά πρότυπα με το ξένο γάλα αγελάδας. Το ξένο κατσικίσιο γάλα δεν είναι κατάλληλο για μωρά με αλλεργία στην πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος. Δεν είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσει αλλεργίες στα μωρά από ότι το γάλα αγελαδινού γάλακτος, καθώς οι πρωτεΐνες που περιέχει είναι παρόμοιες. Το ξένο γάλα/βρεφική φόρμουλα θα πρέπει να χορηγείται μετά την συμβουλή του επαγγελματία υγείας που σας παρακολουθεί (παιδίατρος, μαία).
Το ξένο γάλα κατσίκας είναι διαθέσιμο και παράγεται σύμφωνα με τα ίδια διατροφικά πρότυπα με το ξένο γάλα αγελάδας. Το ξένο κατσικίσιο γάλα δεν είναι κατάλληλο για μωρά με αλλεργία στην πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος. Δεν είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσει αλλεργίες στα μωρά από ότι το γάλα αγελαδινού γάλακτος, καθώς οι πρωτεΐνες που περιέχει είναι παρόμοιες. Το ξένο γάλα/βρεφική φόρμουλα θα πρέπει να χορηγείται μετά την συμβουλή του επαγγελματία υγείας που σας παρακολουθεί (παιδίατρος, μαία).
Θέλεις να αποθηλάσεις αλλά δυσκολεύεσαι;
Αποθηλάζω με αγάπη
Το σεμινάριο είναι η πιο ολοκληρωμένη λύση για κάθε μητέρα που θέλει να αποθηλάσει με ηρεμία και σιγουριά. Είμαστε η Έρρικα Κοκκόση (μαία, σύμβουλος θηλασμού) και η Άσπα Κανδύλη (σύμβουλος ύπνου και γονεϊκότητας), με πολυετή εμπειρία στον αποθηλασμό, τον ύπνο και την υποστήριξη οικογενειών. Το σεμινάριο αυτό έχουν παρακολουθήσει πάνω από 520 μητέρες και έχουν βρει πρακτικές και αποτελεσματικές λύσεις αποθηλασμού με ηρεμία.
γ. Νερό
Μόλις το μωρό αρχίσει να τρώει στερεές τροφές (από περίπου 6 μηνών) μπορείς να του προσφέρεις γουλιές νερού από ένα φλιτζάνι ή εκπαιδευτικό ποτήρι πριν ή και μετά τα γεύματα. Το νερό για τα μωρά άνω των 6 μηνών δεν χρειάζεται πρώτα βράσιμο. Τα μωρά που θηλάζουν δεν χρειάζονται νερό μέχρι να αρχίσουν να τρώνε στερεές τροφές. Πρόσφερε νερό και κατά τη διάρκεια της νύχτας, ειδικά σε περιόδους ζέστης και καύσωνα.
δ. Φρέσκο παστεριωμένο αγελαδινό γάλα
Το φρέσκο παστεριωμένο αγελαδινό γάλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μαγείρεμα ή να αναμειχθεί με φαγητό από τους 6 μήνες περίπου, αλλά δεν πρέπει να δίνεται ως ρόφημα στα μωρά μέχρι την ηλικία των 12 μηνών. Αυτό συμβαίνει επειδή το αγελαδινό γάλα δεν μπορεί να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες του μωρού σου. Το πλήρες γάλα μπορεί να δίνεται στα παιδιά μετά τους 12 μήνες μέχρι την ηλικία των 2 ετών, επειδή χρειάζονται την επιπλέον ενέργεια και τις θερμίδες που περιέχει σε περίπτωση που δεν θηλάζουν. Το ημιαποβουτυρωμένο γάλα μπορεί να εισαχθεί από τη στιγμή που το παιδί είναι 2 ετών, εφόσον τρώει καλά και η διατροφή του είναι ποικίλη. Το αποβουτυρωμένο γάλα και το γάλα 1% δεν είναι κατάλληλα για παιδιά κάτω των 5 ετών, επειδή δεν περιέχουν αρκετές θερμίδες. Απέφυγε την ανάμειξη του γάλακτος με κακάο και ζάχαρη ή κάποιες άλλες γλυκαντικές ουσίες.
ε. Μη παστεριωμένο γάλα
Στα μικρά παιδιά δεν πρέπει να χορηγείται μη παστεριωμένο γάλα λόγω του υψηλότερου κινδύνου τροφικής δηλητηρίασης.
στ. Ρόφημα σόγιας και άλλα εναλλακτικά «γάλατα»
Μπορείς να δίνεις στο παιδί σου μη ζαχαρούχα εναλλακτικά γάλατα εμπλουτισμένα με ασβέστιο, όπως ροφήματα σόγιας, βρώμης ή αμυγδάλου, από την ηλικία του 1 έτους ως μέρος μιας υγιεινής ισορροπημένης διατροφής. Στα μωρά και τα μικρά παιδιά κάτω των 5 ετών δεν πρέπει να χορηγούνται ροφήματα ρυζιού, λόγω των επιπέδων αρσενικού που περιέχουν αυτά τα προϊόντα. Εάν το παιδί σου έχει αλλεργία ή δυσανεξία στο γάλα, συμβουλεύσου τον επαγγελματία υγείας που παρακολουθεί την ανάπτυξη του παιδιού (παιδίατρος, μαία). Απέφυγε την ανάμειξη του γάλακτος με κακάο και ζάχαρη ή άλλες γλυκαντικές ουσίες.
ζ. Τσάι, χαμομήλι κι άλλα αφεψήματα
Το τσάι και τα άλλα αφεψήματα θα πρέπει να αποφεύγονται κατά τον 1ο χρόνο ζωής του μωρού. Μετά τους 12 μήνες, μπορούν να χορηγηθούν σε μικρές ποσότητες και όχι για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά απέφυγε τη ζάχαρη ή αλλες γλυκαντικές ουσίες (π.χ. μέλι, σιρόπια κ.α.)
Συνοπτικά, μην ξεχνάς:
Τα SOS της σίτισης του βρέφους:
- Από τους 6 μήνες και μετά εισάγονται οι στερεές τροφές.
- Τα 2 πρώτα χρόνια, τα παιδιά μαθαίνουν τις υφές, τις γεύσεις και τις μυρωδιές.
- Τρόφιμα που προωθούν τον ύπνο: φρούτα (ειδικά κεράσια), λαχανικά, ξηροί καρποί και σπόροι, δημητριακά (βρώμη, κεχρί, σιτάρι, φαγόπυρο), όσπρια.
- Πρόσφερε νερό σε κάθε γεύμα αλλά και μέσα στην ημέρα και τη νύχτα, ειδικά το καλοκαίρι.
- Οδοντοφυΐα και άλλα αναπτυξιακά στάδια μπορεί να φέρουν αλλαγές στις τροφές που προτιμά αλλά και τη συχνότητα γευμάτων ενός παιδιού.
- Πρόσφερε ποικιλία τροφών χωρίς πίεση στο παιδί και ευκαιρίες να φάει στο οικογενειακό τραπέζι.
Άφησε το παιδί να εξερευνήσει τις τροφές που έχει μπροστά του, να φάει με άλλα μέλη της οικογένειας.
Βιβλιογραφία
Ιωάννα Αντωνιάδου-Κουμάτου και συν., επιμέλεια: Ιωάννα Αντωνιάδου-Κουμάτου, Αικατερίνη Σοφιανού, Μητρικός Θηλασμός: Οδηγός για γονείς. Αθήνα, Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, 2015
Ana C Fernández-Gaxiola, Luz María De-Regil, Sandra Gallegos-Lecona, Animal milks compared to follow-on formula, low-fat milk, plant-based milk or fortified milk and its associated outcomes in children 12-23 months of age, National Institute of Public Health, Mexico City, Mexico, LMD Inc, Toronto, Canada, 2021
WHO Guideline for complementary feeding of infants and young children 6-23 months of age, 2023
NHS Guideline What to feed young children, 2023
Μπες στον κόσμο του “Αποθηλάζω με αγάπη”!
Εξειδικευόμαστε στον αποθηλασμό και τον ύπνο με αγάπη για το παιδί και τη μητέρα!
Ανακάλυψε τα σεμινάριά μας
Είμαστε εδώ για να σε υποστηρίξουμε σε κάθε βήμα σου!
