Ο νυχτερινός απογαλακτισμός ανήκει στον μερικό αποθηλασμό που συμβαίνει όταν η μητέρα δεν αποθηλάζει πλήρως αλλά μόνο σε κάποιο κομμάτι της ημέρας ή της νύχτας. Σε αυτό το άρθρο, η πιστοποιημένη σύμβουλος ύπνου Άσπα Κανδύλη, μας λέει πώς να κινηθούμε αν θέλουμε να αποθηλάσουμε το βράδυ.
Είναι απαραίτητο να αποθηλάσω το βράδυ;
Η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση είναι καθαρά προσωπική. Από τη μία, πολλές μητέρες χρησιμοποιούν τον θηλασμό το βράδυ ως εργαλείο. Θηλάζοντας το βράδυ, η μητέρα δε χρειάζεται να σηκωθεί από το κρεβάτι, να προετοιμάσει κάποιο γάλα, ενώ αν κάνει και συγκοίμηση, μπορεί να ξεκουράζεται παράλληλα ή και να κοιμάται. Για αυτές τις μητέρες, ο θηλασμός αποτελεί έναν γρήγορο και αξιόπιστο τρόπο έλευσης ύπνου που λειτουργεί κάθε φορά και βοηθάει να κερδίζουν όλοι περισσότερο ύπνο. Αν είστε μια από αυτές τις μητέρες (εγώ προσωπικά ήμουν), τότε μπορείτε να συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τον θηλασμό για όσο καιρό παραμένει λειτουργικός.
Άλλες μητέρες, βλέπουν τον βραδινό θηλασμό ως τρόπο σύνδεσης ειδικά αν εργάζονται ή απουσιάζουν για κάποιο λόγο μέσα στην ημέρα. Ο βραδινός θηλασμός τους παρέχει λίγες στιγμές σύνδεσης και εγγύτητας που αγαπούν που δε θα ήθελαν να χάσουν σύντομα. Για αυτές τις μητέρες και τα παιδιά τους, μερικές φορές ο βραδινός θηλασμός είναι που οδηγεί σε περισσότερο ύπνο επειδή ακριβώς το παιδί μπορεί να αναπληρώσει σε σύνδεση και επαφή το βράδυ. Αν ανήκετε σε αυτήν την κατηγορία, και πάλι δεν είναι απαραίτητο να αποθηλάσετε το βράδυ και μπορείτε να συνεχίσετε για όσο το επιθυμείτε.
Από την άλλη, υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία μητέρων που αναφέρουν πολύ συχνές αφυπνίσεις οι οποίες τους προκαλούν εξάντληση και οδηγούν σε αρνητικά συναισθήματα για τον βραδινό θηλασμό. Αυτές οι μητέρες επιλέγουν να δοκιμάσουν τον νυχτερινό αποθηλασμό και να δουν αν αυτό θα μειώσει τις αφυπνίσεις. Κάποιες από αυτές βάζουν και άλλους φροντιστές στην διαδικασία του ύπνου ή να αναλάβουν κάποιες αφυπνίσεις.
Αν ανήκετε στην τρίτη κατηγορία, αυτό το άρθρο είναι για εσάς. Θα δούμε πώς μπορείτε να κινηθείτε με ήπιο τρόπο μακριά από τον βραδινό θηλασμό.
Τι μπορώ να κάνω για να αποθηλάσω το βράδυ;
Καταρχάς θα ήθελα να αναφέρω πως αν θηλάζετε μόνο το βράδυ, η αποσύνδεση του θηλασμού από τον ύπνο σηματοδοτεί πιθανότατα το τέλος του θηλασμού για εσάς και το παιδί σας οπότε αυτό το βήμα έχει πολλά συναισθήματα και πιθανότατα πολλές ματαιώσεις. Αν το μικρό σας δεν τρώει αρκετή ποσότητα και ποικιλία στερεών τροφών μέσα στην ημέρα, ο βραδινός θηλασμός μπορεί να καλύπτει σημαντικό μέρος των θερμιδικών του αναγκών, οπότε είναι σημαντικό πριν προχωρήσετε στον απογαλακτισμό τη νύχτα, να βεβαιωθείτε ότι καλύπτονται αυτές οι ανάγκες την ημέρα. Για περισσότερα πράγματα που θα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς πριν ξεκινήσουν τον νυχτερινό απογαλακτισμό, δείτε αυτό το άρθρο. Τα μεγαλύτερα παιδιά, συνήθως κοντά στα δύο έτη, που τρώνε μεγαλύτερες ποσότητες τροφών αλλά έχουν και συχνές αφυπνίσεις και θηλασμούς, οι λόγοι είναι συχνά συναισθηματικοί. Οπότε παράλληλα με τα βήματα παρακάτω, χρειάζεται να θυμάστε πως για κάθε βήμα μακριά από τον θηλασμό, χρειάζεται να κάνετε πέντε βήματα κοντά στο παιδί, πέντε επιπλεόν αγκαλιές.
Κάποιες ιδέες για να κινηθείτε
Εισαγετε νέους τρόπους έλευσης ύπνου
Ακόμη και αν ήδη κοιμάται με άλλους φροντιστές που χρησιμοποιούν διαφορετικούς τρόπους, το παιδί σας μπορεί, σχεδόν αυτόματα, να έρχεται στο στήθος αν ξυπνήσει το βράδυ. Γνωρίζει ότι ο θηλασμός το χαλαρώνει, το κάνει να νιώθει ασφάλεια και το βοηθάει να κοιμηθεί. Δε μπορεί να φανταστεί άλλο τρόπο να κοιμηθεί πέρα από αυτόν και κάθε προσπάθεια να τον αλλάξετε μπορεί να αποτυγχάνει επειδή του προκαλεί φόβο και ανασφάλεια. Αν δεν έχω τον θηλασμό, πώς θα κοιμηθώ;
Για το παιδί σας δεν είναι απλά μια συνήθεια. Είναι ο τρόπος που υπάρχει όλους τους μήνες ή χρόνια που θηλάζετε. Είναι τρόπος ζωής και είναι τρόπος σύνδεσης μαζί σας. Είναι το καταφύγιο του. Γι’ αυτό το λόγο, είναι σημαντικό πριν αφαιρέσουμε τον θηλασμό, να προσθέσουμε άλλο τρόπο έλευσης ύπνου. Αυτό θα δώσει στο παιδί μας κάτι απ’ όπου μπορεί να “πιαστεί” όταν αφαιρείται ο θηλασμός. Στην ψυχολογία, αυτή η μέθοδος ονομάζεται “μέθοδος της αντικατάστασης” και έχει πολύ καλά αποτελέσματα στην υιοθέτηση μιας νέας συνήθειας. Για παράδειγμα, αν θέλουμε να πίνουμε περισσότερο νερό μέσα στην ημέρα (νέα συνήθεια), θέτουμε σαν στόχο να πίνουμε νερό πριν από κάθε γεύμα (παλιά συνήθεια). Επαναλαμβάνοντας την παλιά συνήθεια συχνά, ο εγκέφαλος μας την υιοθετεί και μετά από ένα διάστημα το κάνει αυτόματα. Κάθε φορά που βάζουμε ένα πιάτο φαγητό, μπορεί να νιώθουμε δίψα ή αυτόματα να πηγαίνει το χέρι μας στο ντουλάπι με τα ποτήρια.
Στον νυχτερινό αποθηλασμό τα βήματα είναι τα εξής:
Για τις επόμενες 2-4 εβδομάδες, κάθε φορά που θηλάζετε το παιδί σας για να αποκοιμηθεί (μόνο τους θηλασμούς για να αποκοιμηθεί), προσθέστε έναν επιπλέον συσχετισμό/τρόπο έλευσης ύπνου. Κάποιες ιδέες είναι κούνημα, αγκαλιά, νανούρισμα, λευκοί ήχοι, ήχοι της φύσης, μεταβατικά αντικείμενα, κάποια συγκεκριμένη φράση που λέτε στο τέλος κάθε θηλασμού, ιστορίες στο σκοτάδι, κάποιο άρωμα στο χώρο, μασάζ κ.α. Μπορεί να χρειαστεί να πειραματιστείτε ώστε να βρείτε τι του ταιριάζει.
Όταν το παιδί σας συνδέσει αυτό το νέο τρόπο με τον ύπνο, αρχίζετε να αφαιρείτε τον θηλασμό σταδιακα, συνεχίζοντας να βοηθάτε το παιδί σας να αποκοιμηθεί με τον νέο τρόπο που εισάγατε. Για παράδειγμα, αν επιλέξατε το μασάζ, κάντε του μασάζ κατά την διάρκεια του θηλασμού για τις επόμενες εβδομάδες. Μόλις είστε έτοιμοι, θηλάστε το παιδί σας μέχρι να αποκοιμηθεί αλλά όχι μέχρι να μπει σε βαθύ ύπνο, κάνοντας του παράλληλα μασάζ. Συνεχίστε το μασάζ μέχρι να μπει σε βαθύ ύπνο. Μετά από μερικές ημέρες, θηλάστε μέχρι να χαλαρώσει αλλά όχι να αποκοιμηθεί κάνοντας παράλληλα μασάζ. Συνεχίστε να κάνετε μασάζ μέχρι να αποκοιμηθεί. Μετά από άλλες λίγες ημέρες, θηλάστε στην ρουτίνα για τον ύπνο και μετά κάντε μασάζ για να χαλαρώσει και να αποκοιμηθεί. Μετά από ακόμη λίγες ημέρες, μπορείτε να αφαιρέσετε τον θηλασμό εντελώς. Έτσι το παιδί σας θα έχει ένα τρόπο έλευσης ύπνου που εμπιστεύεται καθώς και την υποστήριξη σας σε κάθε βήμα της αλλαγής.
Αν επιλέξατε έναν νέο τρόπο που δεν είναι τόσο λειτουργικός για εσάς ή αν έπαψε να είναι, μπορείτε να τον αφαιρέσετε με τον ίδιο τρόπο. Απλά εισάγετε έναν πιο λειτουργικό τρόπο και αφαιρέστε τον παλιό.
Αντικαταστήστε το θηλασμό με άλλες συνήθειες
Ο θηλασμός είναι μία πολυ-αισθητηριακή εμπειρία. Δεν ισχύει το “έχει κάνει το παιδί τη μητέρα πιπίλα” επειδή όταν θηλάζει για να χαλαρώσει και να αποκοιμηθεί, το παιδί γεύεται, βλέπει, ακούει, μυρίζει και ακουμπάει τη μητέρα. Όλες του οι αισθήσεις χρησιμοποιούνται, σε αντίθεση με την πιπίλα που προσφέρει μια μονόπλευρη εμπειρία που επικεντρώνεται στο στόμα. Συνεπώς, η αντικατάσταση του θηλασμού δεν γίνεται – ή δεν χρειάζεται να γίνεται – μόνο με την αντικατάσταση της γεύσης ή του πιπιλίσματος (άρα με κάποιο μπουκάλι και πιπίλα). Μπορεί να γίνει εστιάζοντας και στις υπόλοιπες αισθήσεις: σκεφτείτε εδώ εργαλεία όπως ένα πανάκι που μυρίζει μαμά, έναν ήχο σαν καρδιακό παλμό, αγκαλιά, χάδι, νανούρισμα.
Εισάγετε άλλους φροντιστές
Αυτό μπορεί να γίνει από τους πρώτους μήνες και πολλές οικογένειες τα καταφέρνουν καλύτερα όταν το κάνουν από την αρχή. Αν ο άλλος φροντιστής δεν το είχε δοκιμάσει, θα χρειαστεί να δώσετε χώρο και χρόνο να αρχίσει να το κάνει. Κάποιες ιδέες είναι να τον βάλετε στην ρουτίνα ύπνου κάνοντας μαζί το τελετουργικό ύπνου και αναθέτοντας στον νέο φροντιστή βήματα της (πχ στην αρχή διαβάσει η μαμά ένα βιβλίο και ο μπαμπάς είναι παρών, μετά αναλαμβάνει ο μπαμπάς το βιβλίο και η μαμά κάνει τα υπόλοιπα βήματα, και σταδιακά ο μπαμπάς αναλαμβάνει όλο και περισσότερα κομμάτια της ρουτίνας ύπνου).
Σε αυτήν την μετάβαση είναι πιθανό να υπάρχει και κλάμα. Συνήθως, αν ο φροντιστής ξοδεύει ποιοτικό χρόνο με το παιδί, παίζει μαζί του, το φροντίζει, το ταΐζει, το παρηγορεί, το παιδί έχει αναπτύξει μαζί του έναν ασφαλή δεσμό. Ακόμη και αν κλάψει, ο φροντιστής αυτός είναι ένα πρόσωπο εμπιστοσύνης. Αν δεν υπάρχει αυτός ο δεσμός, είναι ευθύνη του φροντιστή να τον αναπτύξει και ευθύνη της μητέρας να δώσει χώρο και ευκαιρίες ώστε να γίνει αυτό.
Συζητήστε το με το παιδί σας
Αν το παιδί είναι μεγαλύτερο, μπορείτε να συζητήσετε μαζί του και να βάλετε μικρά ή μεγαλύτερα όρια στον θηλασμό το βράδυ. Μη διστάζετε να μοιραστείτε αυτό που θέλετε να κάνετε και μην φοβάστε να το συζητήσετε μαζί του. Πολλά παιδιά νιώθουν καλύτερα όταν γνωρίζουν τι θα συμβεί. Μπορούν να προετοιμαστούν για αυτό και να μη βρεθούν προ εκπλήξεως και μπορούν να σας πουν πώς θα ήθελαν να τα βοηθήσετε να αποκοιμηθούν ή να μοιραστούν τι τα δυσκολεύει να αποκοιμηθούν.
Για να το συζητήσετε, υπάρχουν εργαλεία όπως βιβλία για τον νυχτερινό αποθηλασμό, παιχνίδι ρόλων με παιχνίδια του παιδιού σας, πόστερ για το τελετουργικό ύπνου. Εστιάστε τη συζήτηση σε αυτά που θα “κερδίσει” το παιδί από δω και μπρος και όχι σε αυτά που θα χάσει (δηλαδή τον θηλασμό το βράδυ).
Πολλές μητέρες ανησυχούν ότι το παιδί τους “δεν θα δεχτεί” αυτήν την αλλαγή ή αναφέρουν ότι “το συζητούν αλλά δεν το δέχεται”. Μερικά παιδιά δεν θέλουν τέτοιες συζητήσεις και αντιδρούν καλύτερα αν απλά κάνουμε τις αλλαγές χωρίς κουβέντα. Άλλα πάλι, δεν είναι αναπτυξιακά έτοιμα να κατανοήσουν ότι οι μητέρες τους έχουν δικές τους σκέψεις και συναισθήματα. Συνήθως αυτό συμβαίνει σε παιδιά κάτω των 2-3 ετών που αναπτύσσουν το εγώ τους, διεκδικούν και μαθαίνουν να θέτουν τα όρια τους. Είναι αναμενόμενο ένα παιδί τέτοιας ηλικίας να μην μπορεί να ελέγξει τα συναισθήματα του, να λέει πολλά ‘όχι’ και να προσπαθεί να θέσει όρια. Εδώ χρειάζεται υπομονή από τους φροντιστές, σταθερότητα και πολλή κατανόηση.
Τι να προσέξω;
Όπως είπαμε, ο νυχτερινός απογαλακτισμός δεν είμαι μια μαγική λύση και δεν οδηγεί πάντα σε λιγότερες αφυπνίσεις. Για να μεγιστοποιήσετε τις πιθανότητες να βελτιωθεί ο ύπνος, αν ο λόγος που το έχετε επιλέξει είναι οι συχνές αφυπνίσεις, χρειάζεται να βεβαιωθείτε ότι έχουν φροντιστεί πρώτα οι συνθήκες ύπνου (ένα υπνικό περιβάλλον που προωθεί τον ύπνο), επαρκείς ώρες ύπνου μέσα στη ημέρα και τη νύχτα, σωστά κατανεμημένους ύπνους μέσα στην ημέρα με τη διάρκεια που χρειάζεται το παιδί σας, ένα κατάλληλο τελετουργικό πριν τον ύπνο, μια κατάλληλη και πλούσια σε ποικιλία διατροφή. Χρειάζεται επίσης να έχουν αποκλειστεί παθολογικά αίτια για τις αφυπνίσεις (αλλεργίες, ΓΟΠ, αναιμία, κ.α.) και να επιλέξετε μια περίοδο που δε θα συμβαίνουν παράλληλα άλλες αλλαγές (επιστροφή στη εργασία, παιδικός σταθμός, κόψιμο πάνας, έλευση νέου μέλους, ταξίδια κ.α.).
Γενικά, οι οικογένειες που βλέπουν αισθητή βελτίωση στον ύπνο είναι συνήθως οι οικογένειες που ακολούθησαν τον νυχτερινό αποθηλασμό σε μεγαλύτερη από τους 12 μήνες ηλικία (συνήθως κοντά στους 18 μήνες) και που είχαν φροντίσει όλα τα παραπάνω ή είχαν ανακαλύψει το αίτιο των αφυπνίσεων αυτών και το είχαν αντιμετωπίσει.
Κάτι ακόμη που χρειάζεται να γνωρίζετε είναι πως για να δημιουργηθεί μια νέα συνήθεια και να παγιωθεί η νέα κατάσταση, το παιδί χρειάζεται χρόνο. Σύμφωνα με έρευνες, ο χρόνος που απαιτείται για να υιοθετήσουν μια νέα συνήθεια οι ενήλικες είναι 19 με 256 ημέρες (αυτό είναι 8 μήνες!). Συνηθίζουμε να ψάχνουμε τις γρήγορες λύσεις γιατί, ενώ θέλουμε να κάνουμε μια αλλαγή, μας δυσκολεύει αυτό το μεταβατικό στάδιο που απαιτεί χρόνο και κόπο από εμάς. Ειδικά αν νιώθουμε εξάντληση ή αϋπνία, θέλουμε το μαγικό ραβδί. Αυτό είναι απολύτως κατανοητό. Παρόλα αυτά, οι αλλαγές για να είναι πετυχημένες απαιτούν συνήθως χρόνο και κόπο. Βάλτε μικρούς στόχους και κατακτήστε τους έναν έναν την φορά!
Μπες στον κόσμο του “Αποθηλάζω με αγάπη”!
Εξειδικευόμαστε στον αποθηλασμό και τον ύπνο με αγάπη για το παιδί και τη μητέρα!
