Αν διαβάζεις αυτό το άρθρο επειδή βιώνεις κάποιο είδος απώλειας, εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας. Ελπίζουμε αυτές οι πληροφορίες να σε βοηθήσουν σε αυτή τη δύσκολη στιγμή.
Η απώλεια ενός μωρού οποιαδήποτε στιγμή κι αν συμβεί μετά τις 16-18 εβδομάδες κύησης, μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία μητρικού γάλακτος μέχρι και λίγες ημέρες αργότερα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η γαλακτογένεση οφείλεται στην πτώση των ορμονών μετά τη γέννηση του πλακούντα -ανεξάρτητα από το αν η μητέρα σχεδίαζε να θηλάσει ή όχι. Η παρουσία του μητρικού γάλακτος μπορεί να μην είχε προβλεφθεί και μια μητέρα που πενθεί μπορεί να το βρει πολύ ενοχλητικό. Ενώ ορισμένες γυναίκες θα θελήσουν να σταματήσουν το θηλασμό το συντομότερο δυνατό μετά από την απώλεια, αποβολή ή απώλεια ενός μωρού, άλλες μπορεί να βρουν παρηγοριά στην άντληση και δωρεά μητρικού γάλακτος. Μέσα από αυτό το άρθρο θα μάθεις τις επιλογές για την αντιμετώπιση της γαλουχίας μετά από την απώλεια μιας εγκυμοσύνης.
Απογαλακτισμός μετά την απώλεια
Σύντομη άντληση με το χέρι ή με θήλαστρο
Το κλειδί για τον απογαλακτισμό είναι να αντλείς μόνο τόσο (περίπου 2-3 λεπτά) ώστε να αισθάνεσαι άνετα και όχι περισσότερο (express to comfort). Προτίμησε να κάνεις άντληση με το χέρι παρά με θήλαστρο (ακολουθεί video με τον τρόπο). Έτσι, θα αποφύγεις την υπερφόρτωση (στήθη που πονάνε, είναι γεμάτα, ευαίσθητα και κόκκινα) και θα μειώσεις τον κίνδυνο μαστίτιδας, ενώ παράλληλα θα στείλεις μήνυμα στο στήθος να μειώσει την παραγωγή γάλακτος.
Χρησιμοποίησε κρύες κομπρέσες
Οι κρύες κομπρέσες (π.χ. κατεψυγμένος αρακάς σε πετσέτα ή παγωμένα φύλλα λάχανου) ανακουφίζουν τις επώδυνες περιοχές του μαστού και μπορούν να μειώσουν τυχόν πόνο ή κάποια φλεγμονή. Υπάρχουν κάποιες μελέτες που δείχνουν ότι τα κρύα φύλλα λάχανου μπορεί να είναι καλύτερα από τα επιθέματα εμπορίου λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης τους.
Ανακούφιση από τον πόνο
Μπορείς να πάρεις αντιφλεγμονώδη ή παυσίπονα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού ή της μαίας σου. Προσοχή στις αντενδείξεις! Βρες εδώ γενικές συστάσεις.
Ακολουθεί ένα αγγλόφωνο βίντεο σχετικά με το πώς μπορείς να κάνεις ελαφρύ μασάζ κι άμελξη με το χέρι ενώ βρίσκεσαι σε αυτήν την δύσκολο περίοδο της απώλειας.
Breast Massage and Hand Expression Following Perinatal Loss from BFMNEO on Vimeo.
Μην δένεις τα στήθη σου
Αν και στο παρελθόν είχε προταθεί, το δέσιμο των μαστών με σφιχτά υφάσματα ή το να φοράς ένα πολύ σφιχτό σουτιέν, έχει ξεπεραστεί ως τρόπος μείωσης της γαλακτοπαραγωγής. Ωστόσο, ένα σταθερό, καλά προσαρμοσμένο κι υποστηρικτικό σουτιέν χωρίς μπανέλες μπορεί να βοηθήσει στα επίπεδα άνεσης, στηρίζοντας το στήθος. Εάν αγνοήσεις την υπερφόρτωση, θα μπορούσε να οδηγήσει σε επώδυνη απόφραξη των πόρων ή ακόμα και μαστίτιδα, η οποία, εάν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως, μπορεί να απαιτήσει αντιβιοτικά ή να οδηγήσει σε απόστημα του μαστού.
Ορισμένα βότανα μπορούν να βοηθήσουν στον απογαλακτισμό
Το φασκόμηλο, η μέντα, ο δυόσμος και άλλα βότανα πιστεύεται ότι βοηθούν στη μείωση της παραγωγής. Καλό θα ήταν να αποφύγεις την χρήση ζάχαρης (όπως κι αλατιού) κατά την περίοδο του απογαλακτισμού ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης φλεγμονής, οπότε επέλεξε εναλλακτικά γλυκαντικά (μέλι, σιρόπι σφένδαμου, μελάσα, στέβια, κτλ). Αν ακολουθείς εναλλακτικές ιατρικές θεραπείες όπως ομοιοπαθητική, μίλησε με τον/την ομοιοπαθητικό σου (ή ακόμα και μια μαία με γνώσεις ομοιοπαθητικής) ώστε να σε κατευθύνει κατάλληλα.
Φάρμακα για τον απογαλακτισμό
Στο παρελθόν συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως η βρωμοκρυπτίνη (Parlodel) και η καβεργολίνη (Dostinex) χρησιμοποιούνταν συχνά για τον απογαλακτισμό. Τα φάρμακα αυτά δρουν παρεμβαίνοντας στην έκκριση της προλακτίνης (μία από τις ορμόνες που απαιτούνται για την παραγωγή γάλακτος), αλλά μπορεί να έχουν ορισμένες ανεπιθύμητες γαστρεντερικές, καρδιαγγειακές και νευρολογικές παρενέργειες.
Bρωμοκρυπτίνη (Parlodel)
Η βρωμοκρυπτίνη (εμπορική ονομασία Parlodel) δεν συνιστάται πλέον ως κατασταλτικό της γαλουχίας σε ορισμένες χώρες λόγω αρκετών μητρικών θανάτων, επιληπτικών κρίσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει: “…Η βρωμοκρυπτίνη αναστέλλει την έκκριση προλακτίνης και μπορεί να είναι αποτελεσματική εάν χορηγηθεί νωρίς κατά τη γαλουχία, ενώ τα επίπεδα προλακτίνης είναι υψηλά. Ωστόσο, μπορεί να είναι λιγότερο αποτελεσματική μετά από μερικές εβδομάδες, όταν τα επίπεδα προλακτίνης είναι χαμηλά. Έχει αποσυρθεί από την χρήση για αυτή την ένδειξη σε αρκετές χώρες λόγω του κινδύνου εμφράγματος του μυοκαρδίου, υπέρτασης, επιληπτικών κρίσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων. Άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν περιλαμβάνουν ναυτία, ζάλη, υπόταση και σοβαρό πονοκέφαλο…”.
Καβεργολίνη (Dostinex)
Η καβεργολίνη (εμπορική ονομασία Dostinex) μπορεί να έχει ορισμένες παρενέργειες όπως ναυτία, πονοκέφαλο, αίσθημα παλμών και ζάλη, αλλά θεωρείται ασφαλέστερη από τη βρωμοκρυπτίνη. Μια πρόσφατη ανασκόπηση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας της, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι γενικά ασφαλής και αποτελεσματική για την καταστολή της γαλουχίας, αν και απαιτείται προσεκτική εξέταση του κινδύνου και επαγρύπνηση.
Άλλες φαρμακευτικές ουσίες
Τα ορμονικά αντισυλληπτικά χάπια και ορισμένα φάρμακα τύπου Cold and Flu (που περιέχουν ψευδοεφεδρίνη) μπορούν επίσης να μειώσουν την παραγωγή σε ορισμένες περιπτώσεις. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη χρήση οποιουδήποτε από αυτά τα φάρμακα για τον απογαλακτισμό σας συμβουλευτείτε το γιατρό ή τη μαία σας.
Να προτιμήσω να πάρω φάρμακα;
Αν η μητέρα που βιώνει απώλεια φοβάται μην έχει πρόβλημα με το γάλα που θα είναι μέσα στο στήθος ή/ και ίσως να μη θέλει να δει ούτε μία σταγόνα γάλα, είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι η χρήση φαρμάκων για τον απογαλακτισμό είναι πιο αποτελεσματική από τις μη φαρμακευτικές μεθόδους. Όποια διαδρομή απογαλακτισμού και να ακολουθήσει, είναι σημαντικό να γνωρίζει τις επιλογές της και να αποφασίσει η ίδια τι είναι το καλύτερο για την ίδια και το σώμα της.
Δωρεά μητρικού γάλακτος μετά από απώλεια
Κάποιες μητέρες επιλέγουν την δωρεά του μητρικού γάλακτος τους ως φόρο τιμής στην μνήμη του μωρού τους. Εάν μια μητέρα ενδιαφέρεται να αντλήσει και να δωρίσει μητρικό γάλα μπορεί να βρει την πλησιέστερη τράπεζα γάλακτος: Γ.Ν. Έλενα Βενιζέλου, Γ.Ν. Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, Γ.Ν. Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης. Αν ωστόσο, η μητέρα δεν νιώθει καλά ή αρκετά δυνατή μπορεί να παραλείψει τη διαδικασία της δωρεάς. Επιπλέον, υπάρχει και η δυνατότητα δημιουργίας κοσμήματος από μητρικό γάλα (χρειάζονται περίπου 10ml) ώστε να κρατήσει ένα αναμνηστικό. Αν πάλι, η μητέρα δεν νιώθει έτοιμη να προχωρήσει σε κάποια από αυτές τις επιλογές, δεν υπάρχει πρόβλημα! Σημασία έχει η σωματική και ψυχοσυναισθηματική ανάρρωση της μέσα από τον χρόνο.
Η επιλογή του τρόπου διαχείρισης της γαλουχίας και η απόφαση για το αν θα δωρίσεις το γάλα σου είναι μια προσωπική απόφαση. Θα πρέπει να κάνεις ό,τι αισθάνεσαι ότι θα σε βοηθήσει κατά τη διάρκεια αυτής της πολύ θλιβερής περιόδου. Οι μητέρες έχουν διαφορετικά συναισθήματα σχετικά με το ποια είναι η καλύτερη επιλογή γι’ αυτές. Είναι σημαντικό να δώσεις προτεραιότητα στην ευημερία τη δική σου και της οικογένειάς σου όταν παίρνεις την απόφασή σου.
Λίγα λόγια από καρδιάς:
Ο τρόπος που θα ανταποκριθείς στην παραγωγή γάλακτος μετά την απώλεια σου είναι μια πολύ προσωπική και συχνά πολύ δύσκολη απόφαση. Το βάρος του πένθους είναι ήδη πολύ βαρύ για εσένα. Έτσι, είναι σημαντικό να πάρεις όλον τον χρόνο που χρειάζεσαι ώστε να καταλήξεις στη δική σου προσωπική απόφαση σχετικά με το αν θα σταματήσεις ή θα συνεχίσεις την παραγωγή γάλακτος.
Εάν έχεις οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα, κάλεσε το γιατρό ή τη μαία σου:
- δυσφορία στο στήθος, σκληρά εξογκώματα, ερυθρότητα ή πόνο στο στήθος, ακόμη και αφού δοκιμάσεις τις παραπάνω συμβουλές που σου προτείνουμε
- πυρετό (θερμοκρασία άνω των 38,5⁰C)
Οι έρευνες σε γυναίκες με περιγεννητικό πένθος δείχνουν το ψυχικό και κοινωνικό αίτημα να αναγνωριστεί η ύπαρξη του παιδιού τους, η απώλεια του και επομένως το δικαίωμα τους να πενθήσουν για αυτό και να πάρουν την αντίστοιχη φροντίδα σε όλα τα επίπεδα.
Άρθρο για την Παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για τη νεογνική απώλεια και την απώλεια κύηση (15 Οκτωβρίου).
