Τι είναι η Ακαδημία Ιατρικής του Θηλασμού (ΑΙΘ);
Η Ακαδημία Ιατρικής του Θηλασμού (ΑΙΘ) είναι ένας ιατρικός σύλλογος που ασχολείται με θέματα που αφορούν το μητρικό θηλασμό. Για περισσότερα από 20 χρόνια, η ΑΙΘ δημιουργεί πρωτόκολλα και position papers παρέχοντας επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση για τη διαχείριση του θηλασμού. Μέχρι στιγμής υπάρχουν 37 πρωτόκολλα κλινικής πράξης, διαθέσιμα δωρεάν, σχετικά με διάφορα θέματα όπως την διαχείριση του νεογνικού ίκτερου, την διαχείριση της υπογλυκαιμίας μετά τον τοκετό, την προσφορά συμπληρώματος αντλημένου μητρικού γάλακτος ή φόρμουλας, τον επαναγαλακτισμό, την μαστίτιδα, και άλλα. Τα πρωτόκολλα επικαιροποιούνται συνεχώς για να αντικατοπτρίζουν τις πιο πρόσφατες επιστημονικές έρευνες.
Στις 15 Μαρτίου, η ΑΙΘ εξέδωσε το νέο πρωτόκολλο για την φροντίδα του μωρού με βάση τις φυσιολογικές του ανάγκες (τις ανάγκες με βάση τη βιολογία και τη φυσιολογία του) και τη διαχείριση του νυχτερινού ύπνου. Για να γραφτούν οι συστάσεις, οι επιστήμονες που εργάστηκαν σε αυτό μελέτησαν μεγάλες έρευνες σχετικά με τον φυσιολογικό βρεφικό ύπνο, την συγκοίμηση, την εκπαίδευση ύπνου, την εισαγωγή στερεών τροφών σε σχέση με τον ύπνο και τον θηλασμό. Διαβάστε παρακάτω τις 14 συστάσεις.
Παρακαλούμε θυμηθείτε πως – όπως σε κάθε επίσημο κείμενο που περιλαμβάνει συστάσεις, κατευθυντήριες γραμμές και οδηγίες – οι συστάσεις απευθύνονται στον γενικό πληθυσμό και όχι σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Οι συστάσεις δεν έχουν συνταχθεί και δημοσιευθεί για να πιέσουν τους γονείς, να τους κρίνουν ή να τους απαγορεύσουν κάτι. Το πρωτόκολλο έχει συνταχτεί για να παρουσιάσει τα στοιχεία που έχουμε για το νυχτερινό θηλασμό και τον ύπνο και να βοηθήσει τους επαγγελματίες υγείας να καθοδηγήσουν τις οικογένειες κατάλληλα. Αν έχετε απορίες ή αν σας προβληματίζει κάτι, παρακαλούμε επικοινωνήστε με τον επαγγελματία υγείας που σας παρακολουθεί.
Σύμφωνα με το νέο πρωτόκολλο (νο. 37), η ΑΙΘ συστήνει:
1. Να ενθαρρύνονται οι γονείς να κατανοήσουν την φυσιολογία του σώματος της μητέρας και του μωρού της και να διδαχθούν πώς να φροντίζουν τα μωρά τους με ανταπόκριση (σίτιση με βάση τα σημάδια πείνας/κορεσμού και ύπνος με βάση τα σημάδια νύστας)
Στο ενημερωτικό κομμάτι όπου περιγράφουν το σκεπτικό πίσω από αυτήν τη σύσταση, αναφέρεται πως οι γονείς που ζουν σε Δυτικές κοινωνίες μπορεί να νιώσουν άγχος και να αισθάνονται απροετοίμαστοι όταν τα μωρά τους δεν ανταποκρίνονται στην προσδοκία να κοιμούνται εύκολα μόνα τους και να παραμείνουν κοιμισμένα για μεγάλα χρονικά διαστήματα από νεαρή ηλικία. Η κατάλληλη εκπαίδευση και προετοιμασία των γονέων γίνεται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων “ανώδυνου τοκετού” και προετοιμασίας γονεϊκότητας από μαίες.
2. Συνιστάται οι μητέρες να κοιμούνται κοντά στα βρέφη τους, εφόσον δεν υπάρχουν επικίνδυνοι παράγοντες
Παρόλο που μερικοί φορείς στον κόσμο δεν συστήνουν την συγκοίμηση στο ίδιο κρεβάτι, δεν είναι η πρώτη φορά που η ΑΙΘ συμπεριλαμβάνει τη συγκοίμηση στις συστάσεις της. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Αναφέρεται στο πρωτόκολλο πως η συγκοίμηση έχει πολλά οφέλη όπως μεγαλύτερη συνολική διάρκεια θηλασμού, προστατεύει από το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (ΣΑΒΘ ή SIDS στα αγγλικά), προάγει το αίσθημα ασφάλειας και θεωρείται ένας φυσιολογικός τρόπος ύπνου με βάση τη βιολογία και τη φυσιολογία του μωρού και της μητέρας του.
3. Κοιμήστε το βρέφος σε κοντινή απόσταση από εσάς, μετριάζοντας τους πιθανούς κινδύνους από το μοίρασμα του ίδιου κρεβατιού.
Εδώ συστήνεται η χρήση λίκνου ή κούνιας χωρίς κάγκελο κοντά στο κρεβάτι των γονιών. Αυτός ο τρόπος συγκοίμισης μπορεί να είναι περισσότερο ανεκτός από γονείς που φοβούνται τον ύπνο στο ίδιο κρεβάτι ή γονείς που κάνουν (περιστασιακή) χρήση αλκοόλ ή ηρεμιστικών ουσιών και φαρμάκων που προκαλούν υπνηλία.
4. Μετριάστε τους πιθανούς κινδύνους της συγκοίμησης στο ίδιο κρεβάτι, διδάσκοντας στους γονείς πώς να ξαπλώσουν με ασφάλεια.
Στο πρωτόκολλο αναφέρεται πως θα πρέπει να διδάσκεται η θέση C, όπου η μητέρα ξαπλώνει δίπλα από το μωρό της και δημιουργεί μια “φωλιά” γύρω από το μωρό της με το σώμα της. Το μωρό της πρέπει να βρίσκεται στο ύψος του στήθους της. Σε κάποιες έρευνες έχει φανεί πως οι μητέρες που σιτίζουν τα μωρά τους με φόρμουλα/ξένο γάλα, είναι πιο πιθανό να ακολουθούν μη ασφαλείς πρακτικές όπως να τα βάζουν πάνω σε μαξιλάρια για να κοιμηθούν. Δεν υπάρχουν στοιχεία για τις μητέρες που αντλούν το γάλα τους και το προσφέρουν με μπιμπερόν. Είναι σημαντικό να ενημερώνονται επειδή η συγκοίμηση είναι αρκετά συχνή και μπορεί να συμβεί ακόμη και αν οι γονείς δεν το είχαν αποφασίσει από πριν.
5. Αποφύγετε τις παρεμβάσεις που δεν στηρίζονται στη φυσιολογία της μητέρας και του βρέφους.
Αυτή η σύσταση είναι σημαντική επειδή στο παρελθόν, όταν οι γονείς μιλούσαν για προβλήματα ύπνου, κούραση ή αϋπνία, πολλοί επαγγελματίες υγείας τους σύστηναν να αντλεί η μητέρα το γάλα της το βράδυ, τη σίτιση με μπουκάλι (μητρικό γάλα ή φόρμουλα) και τον ύπνο σε ξεχωριστό δωμάτιο. Τέτοιες πρακτικές απαιτούν συνήθως να σηκωθούν οι γονείς από το κρεβάτι και να ανοίξουν τα φώτα, πράγμα που διαταράσσει τους κιρκάδιους ρυθμούς του μωρού και των γονιών του. Φυσικά, κάποιες φορές χρειάζεται να ακολουθήσουν οι γονείς κάποιες από αυτές τις πρακτικές. Η σύσταση εδώ είναι να το αποφεύγουν αν μπορούν και να συστήνουν οι επαγγελματίες υγείας τρόπους που θα βοηθήσουν τους γονείς να αποκοιμηθούν και πάλι όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Κατεβάστε τον δωρεάν οδηγό Προσφέροντας το ξένο γάλα με αγάπη και μάθετε περισσότερα.
6. Ενθαρρύνετε τη μητέρα και το μωρό της να κοιμηθούν και πάλι, αμέσως μόλις τελειώσει ο θηλασμός, ενώ είναι ξαπλωμένοι μαζί.
Εδώ αναφέρουν πως δεν χρειάζεται να ρευτεί το μωρό μετά τον θηλασμό και δεν χρειάζεται να αλλάζουν οι γονείς την πάνα του κάθε φορά μέσα στη νύχτα. Και αυτή η σύσταση μπορεί να μην ταιριάζει σε όλες τις οικογένειες, μπορεί ένα μωρό με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) να ανακουφίζεται από το ρέψιμο μετά το γεύμα του ή ένα μωρό να έχει ενεργηθεί και να χρειάζεται να αλλαχθεί την νύχτα. Απλά η γενική ιδέα είναι και πάλι πως οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνονται να αποκοιμηθούν όσο πιο γρήγορα μπορούν.
7. Η εκπαίδευση ύπνου αντενδείκνυται τους πρώτους 6 μήνες ζωής του μωρού και δεν συστήνεται τον πρώτο χρόνο ζωής του.
Βλέπουμε πολλούς γονείς να νομίζουν πως έχουν μόνο δύο επιλογές: την εκπαίδευση ύπνου ή να περιμένουν να μεγαλώσει το μωρό τους και να βελτιωθεί ο ύπνος. Η ΑΙΘ όμως αναφέρει πως για τους γονείς που χρειάζονται μια παρέμβαση για να βελτιωθεί ο ύπνος του μωρού τους, ένα πρόγραμμα που επιτρέπει στους γονείς να κάνουν αλλαγές παραμένοντας ανταποκριστικοί στις ανάγκες του παιδιού, μπορεί να είναι μία ασφαλής και βιώσιμη λύση.
8. Ενθαρρύνετε την μητέρα να ξεκουράζεται όταν κοιμάται το μωρό της, εφόσον είναι δυνατόν. Θυμίστε στους γονείς πως ο ύπνος δεν συμβαίνει πάντα τη νύχτα.
Αυτή η σύσταση είναι ίσως η πιο πυροδοτική για κάποιους γονείς π.χ. γονείς με περισσότερα από ένα παιδιά ή γονείς χωρίς καμία βοήθεια και υποστήριξη από τον περίγυρο και την κοινότητά τους. Παρόλα αυτά, για πολλές μητέρες ο θηλασμός είναι μια ευκαιρία να ξεκουραστούν πράγμα που έχουν ανάγκη μετά τον τοκετό και κατά τη διάρκεια της λοχείας ή παραπέρα.
9. Ενθαρρύνετε την μητέρα να ζητήσει βοήθεια με τις δουλειές του σπιτιού, ώστε να μπορεί να εστιάσει στον θηλασμό και τη φροντίδα του μωρού της.
Άλλοι φροντιστές μπορούν να σκουπίσουν, να μαγειρέψουν, να φροντίσουν μεγαλύτερα αδερφάκια (αν υπάρχουν). Μπορούν επίσης να αλλάξουν την πάνα στο μωρό, να το πλύνουν, να το ντύσουν και να δώσουν στην μητέρα λίγο χώρο όταν έχει κουραστεί.
Σημείωση της ομάδας του apothilazo.gr: Πολλές μητέρες που γνωρίζουμε αναφέρουν ότι κάθε φορά που ζητούν βοήθεια, οι άλλοι φροντιστές δεν καταλαβαίνουν τι χρειάζεται να κάνουν ή τούς ασκούν κριτική και δίνουν συμβουλές χωρίς να τους ζητηθεί. Αν ζητήσετε βοήθεια, πείτε ακριβώς τι χρειάζεστε στους ανθρώπους που προσφέρθηκαν να βοηθήσουν. Μην μένετε στο γενικό “χρειάζομαι βοήθεια με το μωρό”. Οριοθετώντας τις δουλειές στις οποίες χρειάζεστε υποστήριξη, θα γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν και θα μπορείτε να τους υπενθυμίσετε τι χρειάζεστε αποφεύγοντας τις εντάσεις και την παραβίαση των ορίων σας. Αν δεν λειτουργήσει, αναρωτηθείτε αν αυτό το άτομο είναι πραγματικά βοηθητικό ή αν χρειάζεται να δημιουργήσετε ένα καινούργιο δίκτυο βοήθειας.
10. Φορέστε το μωρό σας (babywearing) κατά τη διάρκεια της ημέρας για να ενισχυθεί η σωματική επαφή βρέφους και φροντιστή.
Ο μάρσιπος μπορεί να βοηθήσει τις μητέρες να διαχειριστούν διάφορες υποχρεώσεις μέσα στην ημέρα, κρατώντας παράλληλα το μωρό τους ήρεμο. Στο ενημερωτικό κομμάτι των συστάσεων αναφέρεται ότι τα μωρά που βρίσκονταν σε μάρσιπο έκλαιγαν ως και 43% λιγότερο στις 6 εβδομάδες (ηλικία όπου τα μωρά κλαίνε συνήθως περισσότερο και είναι πιο ανήσυχα).
11. Συστήνεται η εισαγωγή της στάσης “μπρούμυτα” στο πάτωμα (“tummy time”) ως τρόπος κατάκτησης αναπτυξιακών ορόσημων κίνησης.
Ο χρόνος που περνούν μπρούμυτα στο πάτωμα έχει συνδεθεί με την ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων, χαμηλότερο σωματικό βάρος, ανάπτυξη κοινωνικών και γνωστικών λειτουργιών και με λιγότερες πιθανότητες για ραιβόκρανο (πλαγιοκεφαλία).
12. Αποφύγετε την πρώιμη εισαγωγή στερεών τροφών και υποκατάστατων μητρικού γάλακτος όπως φόρμουλα/ξένο γάλα.
Στο ενημερωτικό κομμάτι των συστάσεων αναφέρεται πως στις 4-16 εβδομάδες, αντικειμενικές μετρήσεις με εργαλεία δείχνουν πως ο ύπνος των μωρών που θηλάζουν αποκλειστικά και των μωρών που σιτίζονται αποκλειστικά με φόρμουλα, είναι παρόμοιος. Παρόλα αυτά, οι μητέρες που ζουν στον ανεπτυγμένο κόσμο συχνά πιστεύουν ότι τα μωρά τους που πίνουν φόρμουλα κοιμούνται περισσότερο, συντηρώντας τον μύθο ότι τα μωρά θα πρέπει να κοιμούνται βαθιά, όλη την νύχτα. Σχετικά με την εισαγωγή στερεών τροφών πριν τους 6 μήνες, τα αποτελέσματα είναι μεικτά. Μια έρευνα έδειξε πως η εισαγωγή στερεών τροφών στους 3 μήνες (προσοχή: δεν συστήνεται από κανέναν επιστημονικό φορέα αυτήν την στιγμή!) αύξησε το διάστημα ύπνου τη νύχτα κατά 17 λεπτά. Μια άλλη έρευνα όμως έδειξε ότι δεν υπήρχε καμία τέτοια διαφορά στους 12 μήνες. Τα ρίσκα της πρώιμης εισαγωγής στερεών τροφών και φόρμουλας είναι αυξημένες πιθανότητες μειωμένης παραγωγής και πρώιμου αποθηλασμού καθώς και αυξημένο ρίσκο συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS). Κάποιες μητέρες ίσως επιλέξουν να εισάγουν φόρμουλα ή τροφές πριν τους 6 μήνες, υπογραμμίζεται όμως εδώ πως οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να ενημερώνουν τους γονείς πώς η πρώιμη εισαγωγή στερεών τροφών και φόρμουλας δεν αυξάνει τη συνολική διάρκεια ύπνου. Οφείλουν επίσης να προστατεύσουν τους γονείς από το προωθητικό υλικό των εταιρειών που πωλούν φόρμουλα ή/και βρεφικές τροφές.
Σημείωση της ομάδας του apothilazo.gr: τον Φεβρουάριο του 2022 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέδωσε μια έκθεση όπου ανέφερε πως το μάρκετινγκ των εταιρειών αυτών είναι εξαιρετικά επιθετικό και ακολουθεί τόσο παραδοσιακούς τρόπους (διαφημίσεις, τηλεόραση, ραδιόφωνο, περιοδικά) όσο και μη παραδοσιακούς (δωρεές σε νοσοκομεία, εκστρατείες ενημέρωσης επαγγελματιών υγείας, influencers, καθώς και στοχευμένες διαφημίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Τον Φεβρουάριο του 2023, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, σε συνεργασία με το ιατρικό περιοδικό The Lancet, οργάνωσαν μία ημερίδα που παρουσιάστηκαν μια σειρά από ανασκοπήσεις της βιβλιογραφίας (τα πιο αξιόπιστα στοιχεία που έχουν συλλεχθεί από την επιστημονική κοινότητα) σχετικά με το επιθετικό μάρκετινγκ των εταιρειών και την έλλειψη νομοθεσιών που θα προστατεύουν τους γονείς και θα τους παρέχουν ασφαλή, δωρεάν ή φθηνή, ουσιαστική υποστήριξη στον θηλασμό. Σε αυτήν την ημερίδα αναφέρθηκε πώς οι εταιρείες αυτές παρουσιάζουν διάφορες φυσιολογικές συμπεριφορές των βρεφών όπως συχνές αφυπνίσεις, κλάμα και ανήσυχη συμπεριφορά, ως παθολογικές και παρουσιάζουν τα προϊόντα τους ως τις λύσεις υπονομεύοντας τον θηλασμό.
13. Ενθαρρύνετε τους γονείς να παρατηρούν τα σημάδια πείνας και κορεσμού του μωρού τους καθώς και τα σημάδια ύπνου.
Στο ενημερωτικό κομμάτι των συστάσεων αναφέρεται πως η παρατήρηση των σημείων που δείχνει το ίδιο το μωρό, βοηθάει τους γονείς να καλύψουν τις ανάγκες του και προωθεί τον δεσμό τους. Αναφέρεται πως εφαρμογές κινητών και άλλα εργαλεία τεχνολογίας, παρόλο που διαφημίζονται ως βοηθήματα που μειώνουν το άγχος των γονέων, έρευνες δείχνουν ότι οι γονείς που τα χρησιμοποιούν δηλώνουν περισσότερο αγχωμένοι τελικά.
14. Υπερασπιστείτε το δικαίωμα των μητέρων για 12 εβδομάδες άδειας μητρότητας επί πληρωμή στις χώρες που δεν την προσφέρουν.
Αναφέρεται πως η άδεια μητρότητας διάρκειας τουλάχιστον 12 εβδομάδων προάγουν την υγεία της μητέρας και του μωρού της, βοηθούν στην εδραίωση του θηλασμού, μειώνουν το ρίσκο επανεισαγωγής στο νοσοκομείο για τη μητέρα και το μωρό της και προάγουν την ανάπτυξη του ασφαλούς δεσμού μητέρας-μωρού. Μετά τις 12 εβδομάδες, τα ευέλικτα ωράρια εργασίας καθώς και η άδεια του/της συντρόφου της μητέρας και η συμμετοχή τους στην φροντίδα του σπιτιού και του μωρού, έχουν επίσης οφέλη τόσο στην ψυχοσωματική υγεία του βρέφους, όσο και στην διαφύλαξη του δεσμού.
Πηγές:
- Zimmerman, D., Bartick, M., Feldman-Winter, L., Ball, H. L., & Academy of Breastfeeding Medicine (2023). ABM Clinical Protocol #37: Physiological Infant Care-Managing Nighttime Breastfeeding in Young Infants. Breastfeeding medicine : the official journal of the Academy of Breastfeeding Medicine, 18(3), 159–168. https://doi.org/10.1089/bfm.2023.29236.abm
Κατεβάστε το πρωτόκολλο δωρεάν εδώ: https://www.bfmed.org/protocols
- Hewitt L, Kerr E, Stanley RM, Okely AD. Tummy Time and Infant Health Outcomes: A Systematic Review. Pediatrics. 2020 Jun;145(6):e20192168. doi: 10.1542/peds.2019-2168. Epub 2020 May 5. PMID: 32371428. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32371428/
- Scope and impact of digital marketing strategies for promoting breastmilk substitutes, 28 April 2022, Report https://www.who.int/publications/i/item/9789240046085
- Launch of the 2023 Lancet Series on Breastfeeding, including the influence of commercial milk formula marketing, February 2023 https://www.who.int/news-room/events/detail/2023/02/08/default-calendar/launch-of-the-2023-lancet-series-on-breastfeeding–including-the-influence-of-commercial-milk-formula-marketing
Δείτε την έκθεση του ιατρικού περιοδικού The Lancet εδώ: https://www.thelancet.com/infographics-do/2023-lancet-series-breastfeeding
